Cierpisz na przewlekły katar, często doskwiera Ci ból głowy, który nasila się szczególnie przy pochylaniu? Nie lekceważ tych objawów, ponieważ może to być zapalenie zatok. Zignorowanie albo niedoleczenie tej infekcji może prowadzić do wystąpienia poważnych komplikacji w przyszłości. Jakie są najczęstsze przyczyny problemów z zatokami? Jak rozpoznać objawy i w jaki sposób je skutecznie leczyć?
PRZYCZYNY ZAPALENIA ZATOK
Najczęściej do zapalenia zatok dochodzi poprzez zakażenie wirusowe, rzadko bakteryjne czy grzybicze. Zatoki pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie – ich zadanie polega na nawilżaniu błony śluzowej nosa oraz na ogrzewaniu i oczyszczaniu wdychanego przez nos powietrza1. Zatoki w ciągu doby oczyszczają ponad 10 tys. litrów powietrza i ogrzewają je zawsze do temperatury 34 stopni Celsjusza.
Niesprzyjające warunki środowiska, takie jak zimne, suche powietrze mogą prowadzić do nadmiernego wysuszania błony śluzowej nosa (dlatego zapalenie zatok jest najczęściej dolegliwością związaną z okresem jesienno-zimowym w naszym kraju). Wysuszona błona śluzowa stanowi mniej skuteczną barierę ochronną i patogeny mogą z większą łatwością wnikać do organizmu. Rozwija się stan zapalny, a w jego efekcie dochodzi do wytwarzania nadmiernej ilości wydzieliny, to reakcja obronna, bo organizm chce pozbyć się patogenów z nosa – mówimy wówczas o nieżycie nosa, który z czasem może przejść w ostre zapalenie zatok.
JAK ODRÓŻNIĆ PRZEZIĘBIENIE OD ZAPALENIA ZATOK?
Początkowo zapalenie zatok daje takie same objawy jak przeziębienie – ból głowy, podrażnione i bolące gardło, czasami podwyższona temperatura ciała. Przy niegroźnej infekcji objawy te ustępują po kilku dniach. W przypadku ostrego zapalenia zatok ból głowy ma charakter miejscowy, nasila się przy pochylaniu i daje uczucie rozpierania w okolicy czoła i nosa. Często wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła i może mieć różne zabarwienie (od zielonego do żółtego). Przed wizytą lekarską warto się zastanowić, w którym dokładnie miejscu odczuwamy ból zatok, czy są to:
- zatoki szczękowe – chory odczuwa ból poniżej oczu i w okolicy kości policzkowych,
- zatoki czołowe – ból nad oczami – rozpierający w okolicy czoła,
- zatoki sitowe – ból między oczami, u nasady nosa,
- zatoki klinowe – ból oczodołów i tylnej części głowy.
Nieleczone zapalenie zatok przechodzi w stan przewlekły. W wydzielinie może dojść do zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego, co dodatkowo utrudnia proces powrotu do zdrowia.
ZATOKI – JAK SOBIE POMÓC?
Jeżeli zapalenie ma przebieg łagodny, warto wiedzieć jak oczyścić zatoki. Domowe sposoby powinny być wystarczające. Takim rozwiązaniem są m.in. inhalacje, które pomagają rozrzedzić gęstą wydzielinę, dzięki czemu łatwiej się jej pozbyć z organizmu. W medycynie naturalnej przy zapaleniu zatok sięga się po rośliny, które działają rozkurczająco i pomagają udrożnić zatkany wydzieliną nos. Szczególnie polecane są inhalacje z rumianku, tymianku, szałwii, mięty pieprzowej i skrzypu polnego. Można też nacierać okolice zatok maściami rozgrzewającymi, które mają właściwości przeciwbólowe i udrażniające zatkany nos. Jednym z najbardziej znanych specyfików jest balsam jerozolimski, który jest mieszanką ziół wspomagającą oczyszczanie chorych zatok.
Kolejnym sposobem jest ogrzanie zatok kompresem wykonanym z leczniczej soli jodowo-bromowej2, którą należy podgrzać, zawinąć w lnianą ściereczkę i przyłożyć do bolącego miejsca. Taki zabieg pomaga oczyszczać zatoki dzięki uwalnianym związkom jodu i bromu.
Można też zrobić płukanie zatok. To skuteczna metoda uwalniająca zatoki z zalegającej wydzieliny. Najlepiej w tym celu zakupić specjalny zestaw do irygacji i odpowiednie preparaty apteczne. Należy też zachować szczególną ostrożność podczas dokonywania tego zabiegu w domu. W wyniku zbyt długiego lub silnego wykonywania irygacji mogą pojawić się bóle głowy spowodowane wtłaczaniem płynu do zatok oraz nagromadzeniem się go. Jeżeli płukanie zostanie przeprowadzone w sposób nieumiejętny, to istnieje ryzyko, że zamiast usunąć zalegającą wydzielinę, zostanie ona wepchnięta przez trąbkę słuchową do ucha, co może skutkować zapaleniem ucha środkowego. Silne i częste irygacje mogą powodować także ból głowy z powodu wtłaczania płynu irygacyjnego do zatok, które nie są w stanie same się z niego oczyścić. Irygacja może być dobrym sposobem na oczyszczanie jam nosa i zatok tylko wtedy, gdy czynność ta jest dobrze wykonana. Bezpieczniej jest więc poddać się płukaniu zatok lub ich punkcji w gabinecie lekarza laryngologa.
Należy pamiętać o tym, że irygacja nie leczy lecz działa miejscowo, ułatwiając oczyszczenie jam nosa i zatok. W przypadku zapalenia zatok warto zaopatrzyć się w leki dostępne w aptece bez recepty, które pomogą kompleksowo walczyć ze stanem zapalnym wywołanym przez drobnoustroje. W początkowej fazie dobrze jest skorzystać z lekarstw obkurczających błonę śluzową nosa (ksylometazolina z deksopantenolem) albo niesteroidowych leków przeciwzapalnych, np. ibuprofenu w połączeniu z pseudoefedryną. Pozwalają one szybko udrożnić zatkany nos oraz zatoki objęte procesem chorobowym. Kolejną kwestią jest podanie leków przeciwzapalnych, które działają długofalowo, np. Soledum® forte, zawiera w swoim składzie 1,8-cyneol i wspomaga terapię ostrego, nieropnego zapalenia zatok. Działa przeciwzapalnie w drogach oddechowych, ogranicza nadmierne wydzielanie śluzu i wspiera oczyszczanie zatok. Ważne jest, aby przeprowadzić kurację do końca, zgodnie z zaleceniami lekarza, w przeciwnym przypadku błona śluzowa może się całkowicie nie zregenerować, a infekcja ponownie rozwinąć.
Podsumowując: co zrobić jak bolą zatoki? Najpewniejszym sposobem jest konsultacja lekarska. Leczenie zatok zależne jest od przyczyny infekcji. W przypadku zakażenia wirusowego leczenie ma charakter łagodzenia objawów choroby, ale przy rzadko występującym zakażeniu bakteryjnym lub grzybiczym, prawdopodobnie nie obędzie się bez dopasowanych do pacjenta antybiotyków lub leków przeciwgrzybiczych. W celu postawienia właściwej diagnozy lekarz może zlecić pobranie próbki wydzieliny i zbadanie jej w laboratorium.
Soledum® forte, kapsułki dojelitowe, miękkie. Jedna kapsułka dojelitowa, miękka zawiera 200 mg cyneolu (Cineolum). Wskazania do stosowania: Jako środek wykrztuśny w produktywnym kaszlu. Leczenie wspomagające ostrego, nieropnego zapalenia zatok. Przeciwwskazania: Nie należy stosować Soledum forte u osób ze stwierdzoną nadwrażliwością na cyneol lub którąkolwiek substancję pomocniczą, w przypadku występowania krztuśca lub pseudo-krztuśca, u niemowląt i dzieci w wieku poniżej 12 lat. Podmiot odpowiedzialny: M.C.M. Klosterfrau Healthcare sp. z o.o.
nasic®, (0,1 mg + 5,0 mg)/dawkę, aerozol do nosa, roztwór. Jedna dawka aerozolu do nosa (0,1 ml roztworu, co odpowiada 0,10 g) zawiera 0,1 mg ksylometazoliny chlorowodorku (Xylometazolini hydrochloridum) i 5,0 mg deksopantenolu (Dexpanthenolum).Wskazania: Produkt leczniczy nasic® jest wskazany w objawowym leczeniu niedrożności przewodów nosowych w przebiegu przeziębienia oraz po przebytej operacji nosa – dla pobudzenia gojenia się błony śluzowej i poprawy drożności nosa. Produkt leczniczy nasic® jest wskazany do stosowania u dorosłych i dzieci w wieku powyżej 6 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na chlorowodorek ksylometazoliny, deksopantenol lub na którąkolwiek z substancji pomocniczych. Suche zapalenie błony śluzowej nosa, po przezklinowym usunięciu przysadki mózgowej lub innych operacjach przebiegających z odsłonięciem opony twardej. U dzieci w wieku poniżej 6 lat. Produkt leczniczy nasic® zawiera chlorek benzalkoniowy dlatego nie powinien być stosowany przez osoby ze stwierdzoną nadwrażliwością na tę substancję konserwującą. Podmiot odpowiedzialny: MCM Klosterfrau Healthcare sp. z o.o.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Powyższy tekst nie stanowi źródła porady medycznej i nie może być traktowany jako zastępstwo dla świadczenia usług medycznych przez lekarza.
sol01.2022.03
1. https://www.chorezatoki.pl/chore-zatoki/objawy-chorob-zatok/
2. https://dimedic.eu/pl/wiedza/ziola-na-zatoki-jakie-stosowac-przy-zapaleniu-zatok
